Bầu bị zona có sao không đang là vấn đề đáng báo động vì bệnh zona thần kinh khi xuất hiện ở mẹ bầu không chỉ gây đau nhức mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi. Hiểu rõ để biết cách xử lý là điều cần thiết.
Nguyên nhân bà bầu bị zona thần kinh
Mang thai là một giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời người phụ nữ, nhưng cũng là thời điểm hệ miễn dịch trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. Zona thần kinh là một trong những bệnh lý có thể xuất hiện ở bà bầu. Thông thường, bà bầu bị zona thần kinh do các nguyên nhân sau:
- Mắc thủy đậu trước đó: Đây là nguyên nhân chính gây ra zona thần kinh ở bà bầu. Sau khi mắc thủy đậu, virus Varicella Zoster gây bệnh sẽ ẩn nấp trong các tế bào thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu trong quá trình mang thai, virus có thể tái hoạt động và gây bệnh zona thần kinh.
- Sức đề kháng giảm: Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của mẹ bầu thường suy yếu để cơ thể không còn khả năng tấn công thai nhi – yếu tố được hệ miễn dịch xem là vật thể lạ, cần tấn công và loại thải. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho virus Varicella Zoster tái hoạt động và khiến bà bầu dễ bị mắc zona thần kinh hơn.
- Căng thẳng: Căng thẳng và lo âu trong thời kỳ mang thai cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát và hệ miễn dịch của bà bầu. Khi cơ thể trải qua áp lực, khả năng chống lại virus và bệnh tật sẽ suy giảm, làm tăng nguy cơ mắc zona thần kinh.
- Các yếu tố khác: Tuổi tác, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, mắc các bệnh mãn tính cũng có thể làm giảm sức đề kháng và tạo điều kiện cho bệnh zona phát triển.
Nguyên nhân bà bầu bị zona thần kinh
Bà bầu bị zona thần kinh có sao không?
Bệnh zona thần kinh không chỉ gây ra những cơn đau nhức dữ dội mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần của bà bầu. Những nốt mụn nước ngứa ngáy, lan rộng trên da không chỉ gây khó chịu mà còn khiến mẹ bầu mệt mỏi, mất ngủ vì ngứa, rát gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nguy hiểm hơn, nếu không được chăm sóc đúng cách, các vết loét có thể bị nhiễm trùng, gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Áp lực tâm lý cũng là một vấn đề đáng lo ngại khi bà bầu mắc bệnh zona. Cảm giác lo lắng, căng thẳng về sức khỏe bản thân và ảnh hưởng đến thai nhi khiến mẹ bầu càng thêm mệt mỏi và dễ rơi vào trạng thái trầm cảm.
Bệnh zona không chỉ gây đau đớn tạm thời mà còn tiềm ẩn những biến chứng nguy hiểm lâu dài, đặc biệt khi xuất hiện ở vùng mặt. Zona ở mắt là một biến chứng đáng lo ngại, có thể gây nhiễm trùng giác mạc, củng mạc, suy giảm thị lực. Thậm chí, bệnh còn có thể dẫn đến tăng nhãn áp, một căn bệnh về mắt tiềm ẩn nguy cơ mù lòa. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây ra những khó khăn lớn trong cuộc sống hàng ngày.
Ngoài các vấn đề về da, zona có thể gây ra tình trạng mất thăng bằng (một biến chứng thần kinh phổ biến ở người mắc bệnh zona), giảm thính lực hoặc thậm chí điếc, đồng thời gây liệt một bên mặt. Trong những trường hợp hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, VZV có thể xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, gây viêm màng não hoặc đột quỵ, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
>>> Tham khảo thêm: Ngủ nhiều có bị sao không và mẹo giúp bạn hạn chế buồn ngủ
Triệu chứng khi bị zona và dấu hiệu ở mẹ bầu cần biết
Bầu bị zona có sao không còn phụ thuộc vào việc nhận biết triệu chứng khi bị zona. Các mẹ bầu thường gặp tình trạng đau rát, mẩn đỏ kèm mụn nước trên da. Việc hiểu rõ các dấu hiệu này giúp phát hiện sớm và tránh biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Nóng và đau rát
Cảm giác ngứa, đau hoặc nóng rát là biểu hiện thường xảy ra trước khi phát ban xuất hiện. Phụ nữ mang thai khi bị zona thần kinh sẽ cảm thấy đau dọc dây thần kinh nửa bên người. Sau đó, xuất hiện cảm giác nóng rát, ngứa ngáy, phát ban và đau nhức dữ dội. Thông thường, trước khi xuất hiện các triệu chứng nóng rát và đau thì bà bầu sẽ có biểu hiện sốt nhẹ, người mệt mỏi, đau nhức.
Xuất hiện bọng nước có chứa dịch trong
Phát ban đỏ ở một vùng da nhỏ (thường ở mặt, lưng hoặc trên thân người) là một trong những triệu chứng nhận biết khi cơ thể mắc zona.
Các vết ban sẽ xuất hiện dưới dạng mụn nước mọc thành chùm, phân bố theo đường đi của dây thần kinh (dạng dải) hoặc mảng lớn. Trong khoảng 3 – 4 ngày, các mụn nước sẽ liên kết lại thành bọng nước, chứa nhiều dịch, bọng nước căng và gây đau, ngứa ngáy khó chịu. Một số mẹ bầu có thể cảm thấy tê, ngứa ran hoặc khó chịu ở vùng cơ thể trong vài ngày, lúc trước khi nổi ban. Sau một thời gian, bọng nước sẽ xẹp, có thể vỡ nếu va chạm, một số trường hợp để lại sẹo.
Sưng đau ở các vùng lân cận và nổi hạch
Bên cạnh cơn đau dọc dây thần kinh, phụ nữ mang thai còn có thể bị sưng đau và nổi hạch ở các vùng lân cận. Đối với trẻ em một số trường hợp có thể không có cảm giác đau nhức nhưng ở người lớn tuổi sẽ thường cảm thấy đau dữ dội. Một số phụ nữ mang thai khi bị zona còn có triệu chứng là đau nửa đầu, đau nhức đầu.
Các triệu chứng khác của bệnh zona ở bà bầu
Bên cạnh các triệu chứng trên, phụ nữ mang thai khi bị zona thần kinh còn có thể gặp một số triệu chứng như người bị yếu cơ, luôn có cảm giác ớn lạnh, đau đầu, mệt mỏi, nhạy cảm hơn với ánh sáng.
Làm gì khi mẹ bầu bị zona để bảo vệ sức khỏe
Mẹ bầu bị zona phải làm sao để giảm đau và ngăn chặn ảnh hưởng xấu là câu hỏi cấp thiết. Việc chăm sóc đúng cách, tuân thủ chỉ định bác sĩ và điều chỉnh chế độ sinh hoạt sẽ giúp mẹ bầu kiểm soát bệnh zona hiệu quả, giảm thiểu rủi ro cho mẹ và bé.
Nguyên tắc điều trị
Để điều trị khi bà bầu bị zona thần kinh thì mục tiêu hàng đầu là giảm thiểu các triệu chứng khó chịu, ngăn ngừa biến chứng và đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Các nguyên tắc điều trị bao gồm:
- Ưu tiên an toàn: Tất cả các loại thuốc và phương pháp điều trị đều phải được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
- Giảm đau và viêm: Hạn chế tối đa các triệu chứng đau nhức, ngứa và viêm.
- Ngăn ngừa biến chứng: Phòng tránh nhiễm trùng da, đau dây thần kinh kéo dài và các biến chứng khác.
Sử dụng thuốc kháng virus
Khi mẹ bầu bị zona thần kinh, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc kháng virus. Cách này giúp làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh zona và giảm nguy cơ đau dây thần kinh sau zona. Một số loại thuốc kháng virus có thể sử dụng để điều trị zona thần kinh như: Acyclovir, Famciclovir, Valacyclovir.
Với những cơn đau cấp tính do zona gây ra, có thể được kiểm soát bằng acetaminophen, thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc gây nghiện và corticosteroid. Phụ nữ mang thai không nên dùng NSAID (như ibuprofen hoặc naproxen) vào cuối thai kỳ. Đối với tình trạng đau dây thần kinh kéo dài sau khi các nốt ban lành, có thể sử dụng gabapentin và thuốc chống trầm cảm ba vòng để giảm cơn đau hiệu quả.
Lưu ý: Để đảm bảo an toàn cho cả mẹ bầu và thai nhi, việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc kháng virus điều trị zona, đều cần phải có sự tư vấn và kê đơn của bác sĩ. Việc tự ý sử dụng thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn và ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
Một số phương pháp phòng tránh zona cho mẹ bầu hiệu quả
Có bầu bị zona có ảnh hưởng gì không còn phụ thuộc vào việc phòng tránh. Áp dụng các phương pháp phòng tránh zona đơn giản nhưng hiệu quả giúp mẹ bầu giảm nguy cơ mắc bệnh, đảm bảo an toàn cho sức khỏe bản thân và sự phát triển của thai nhi trong suốt thai kỳ.
Tiêm phòng trước khi mang thai
Tiêm vắc xin ngừa thủy đậu và vắc xin zona là cách phòng ngừa bệnh zona hiệu quả nhất. Nếu chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng thủy đậu, phụ nữ nên tiêm phòng trước khi có kế hoạch mang thai. Vắc xin giúp cơ thể tạo ra kháng thể, giảm nguy cơ mắc bệnh zona khi mang thai. Đối với nữ giới từ 18 tuổi trở lên, có hệ miễn dịch suy yếu, có nguy cơ cao mắc zona cần tiêm vắc xin sớm để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng có thể xảy ra.
Hiện tại, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đang có đầy đủ các loại vắc xin phòng thủy đậu như: Varivax, Varilrix, Varicella. Đặc biệt, VNVC có vắc xin phòng zona Shingrix dành cho người từ 50 tuổi có hệ miễn dịch khỏe mạnh và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị…).
Vắc xin zona có hiệu lực phòng bệnh 97%, đảm bảo an toàn và hiệu quả cao cho người sử dụng. Đối với người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc Zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị …) có lịch tiêm 2 mũi như sau:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1
Đối với người từ 50 tuổi trở lên (hệ miễn dịch bình thường) có ịch tiêm 2 mũi như sau:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1
Khám thai định kỳ
Khám thai định kỳ giúp mẹ bầu theo dõi sát sao sự phát triển của thai nhi, phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra và đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, mẹ bầu nên khám thai ít nhất 3 lần trong suốt thai kỳ để được tư vấn và chăm sóc tốt nhất.
Mặc dù khuyến cáo chung là khám thai ít nhất 3 lần, nhưng để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh, các chuyên gia khuyến nghị nên khám thai đầy đủ hơn, với khoảng 10 lần khám trong suốt thai kỳ.
Đối với những mẹ bầu có thai kỳ đặc biệt như tăng huyết áp, đái tháo đường, tiền sản giật, số lần khám sẽ thay đổi linh hoạt theo chỉ định của bác sĩ. Việc khám thai thường xuyên và trong lúc bị zona thần kinh giúp mẹ bầu nắm bắt được tình hình sức khỏe của cả mẹ và bé, từ đó có những điều chỉnh phù hợp để đảm bảo một hành trình mang thai an toàn và khỏe mạnh.
Dinh dưỡng hợp lý, giảm căng thẳng
Để phòng ngừa bệnh zona thần kinh trong thai kỳ, việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng cân đối và lối sống lành mạnh là vô cùng quan trọng. Mẹ bầu nên ưu tiên các loại thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất như trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc để tăng cường hệ miễn dịch. Bên cạnh đó, việc giảm căng thẳng, mệt mỏi bằng các phương pháp thư giãn như yoga, thiền hoặc tập thể dục nhẹ nhàng cũng giúp cơ thể khỏe mạnh hơn và phòng tránh bệnh tật hiệu quả.
Tránh tiếp xúc với người mắc thủy đậu hoặc zona
Để bảo vệ bản thân và thai nhi khỏi nguy cơ nhiễm virus Varicella Zoster, bà bầu nên hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với những người đang mắc bệnh thủy đậu hoặc zona. Việc giữ khoảng cách an toàn và tránh tiếp xúc với các vết loét, mụn nước là vô cùng quan trọng. Nếu không thể tránh khỏi việc tiếp xúc, bà bầu nên giữ khoảng cách, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
>>> Tham khảo thêm: Không ăn sáng có bị sao không khiến nhiều người thắc mắc
Khi mang thai bị zona có sao không tùy thuộc vào cách xử lý kịp thời và biện pháp phòng tránh hiệu quả. Mẹ bầu cần theo dõi sát sao và tuân thủ lời khuyên y tế để tránh biến chứng nguy hiểm.
