Khi phát hiện có khối u nhỏ nổi lên dưới da, nhiều người hoảng hốt đặt câu hỏi bị hạch có sao không. Liệu đây chỉ là phản ứng bình thường của cơ thể hay là dấu hiệu cảnh báo bệnh nguy hiểm như viêm nhiễm, ung thư?
Hạch là gì?
Hạch là những cơ quan nhỏ, hình bầu dục, nằm rải rác trong cơ thể, đặc biệt là ở cổ, nách, bụng và háng. Hạch có chức năng sản xuất và lưu trữ các tế bào bạch cầu, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Hạch cũng có vai trò lọc máu và loại bỏ các chất thải, vi khuẩn, vi rút và tế bào bị tổn thương.
Khi có viêm nhiễm, dị ứng, bệnh lý huyết học hay bệnh lý ác tính, hạch có thể bị sưng to lên do tăng sinh các tế bào bạch cầu hoặc do tích tụ các chất bẩn. Hạch sưng có thể là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng hoặc chỉ là một phản ứng bình thường của cơ thể.
Phân biệt hạch và nguyên nhân gây ra hạch
Để biết bị hạch có sao không, cần hiểu rõ cơ thể đang phản ứng với yếu tố nào. Nhiều người băn khoăn bị hạch ở mang tai hay xuất hiện u hạch ở cổ có nguy hiểm không, nhưng lại bỏ qua nguồn gốc gây ra. Việc tìm ra nguyên nhân là bước đầu quan trọng giúp nhận diện đúng tình trạng và đưa ra hướng xử trí phù hợp.
Hạch có thể được phân biệt thành hai loại chính là hạch lành tính và hạch ác tính.
Hạch lành tính là hạch sưng do viêm nhiễm, dị ứng, hoặc do một số bệnh lý huyết học như thiếu máu, bạch cầu, tiểu cầu. Hạch lành tính thường nhỏ, mềm, di động, không đau hoặc chỉ đau nhẹ. Hạch lành tính thường biến mất sau khi nguyên nhân gây ra được điều trị.
Một số nguyên nhân phổ biến gây ra hạch lành tính là:
- Viêm nhiễm vùng lân cận: Viêm amidan, viêm họng, viêm xoang, viêm răng miệng, viêm tai giữa, viêm da, viêm tuyến vú, viêm nang lông, viêm mủ...
- Nhiễm trùng hệ thống: Cúm,sởi, rubella, viêm gan, lao, bệnh lyme, sốt rét, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa...
- Dị ứng: Phản ứng dị ứng với thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm, hoá chất, côn trùng, thú cưng...
- Bệnh lý huyết học:Thiếu máu , bạch cầu, tiểu cầu, bệnh máu khác...
Hạch lành tính là hạch sưng do viêm nhiễm, dị ứng, hoặc do một số bệnh lý
Hạch ác tính là hạch sưng do bệnh lý ác tính, thường là các loại ung thư liên quan đến hệ bạch huyết. Hạch ác tính thường lớn, cứng, không di động, không đau hoặc đau nhói. Hạch ác tính thường không biến mất mà còn lan rộng sang các bộ phận khác của cơ thể.
Một số nguyên nhân phổ biến gây ra hạch ác tính là:
- Ung thư hạch: Là một loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào bạch cầu trong hạch. Có hai loại ung thư hạch chính là bệnh Hodgkin và bệnh non-Hodgkin. Triệu chứng của ung thư hạch bao gồm hạch nổi ở cổ, nách, háng, hạch sưng to, sốt, mồ hôi đêm, giảm cân, mệt mỏi, ngứa da, ho, khó thở, đau ngực, đau bụng...
- Ung thư vú: Đây là một loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào trong tuyến vú. Triệu chứng của ung thư vú bao gồm khối u trong vú, hạch sưng ở nách, da vú bị thay đổi màu sắc, kết cấu, nứt nẻ, sần sùi, núm vú bị rút vào, chảy dịch khỏi núm vú, đau vú...
- Ung thư phổi: Là một loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào trong phổi. Triệu chứng của ung thư phổi bao gồm ho kéo dài, ho ra máu, khó thở, đau ngực, giảm cân, mệt mỏi, hạch sưng ở cổ, háng, xương sườn, vai...
- Ung thư cổ tử cung: Loại ung thư này bắt nguồn từ các tế bào trong cổ tử cung. Triệu chứng của ung thư cổ tử cung bao gồm ra khí hư bất thường, chảy máu âm đạo, đau khi quan hệ tình dục, đau bụng dưới, hạch sưng ở háng, chân...
- Ung thư vòm họng: Bệnh ung thư này bắt nguồn từ các tế bào trong vòm họng. Triệu chứng của ung thư vòm họng bao gồm đau họng, khó nuốt, khản tiếng, hạch sưng ở cổ, tai, đau tai, chảy máu mũi, đau đầu, mất thăng bằng...
Hạch ác tính là hạch sưng do bệnh lý ác tính, thường là các loại ung thư
>>> Tham khảo thêm: Bị u đầu có sao không và làm thế nào để giảm đau hiệu quả
Làm gì khi bị nổi hạch kéo dài nhiều ngày
Không ít người lo lắng bị hạch có sao không nhưng lại chưa biết phải làm gì khi tình trạng này kéo dài. Câu hỏi bị hạch có lây không hay bị hạch có phải mổ không thường khiến tâm lý hoang mang hơn cả triệu chứng thực tế. Việc chủ động hành động đúng thời điểm sẽ quyết định hiệu quả điều trị và khả năng phục hồi.
- Nếu hạch lành tính do viêm nhiễm, bạn cần uống thuốc kháng sinh, kháng viêm, hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Bạn cũng nên nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn chế độ nhẹ, giàu vitamin và khoáng chất. Bạn có thể áp dụng nước ấm, túi nước nóng, hoặc lá trầu không lên vùng hạch để giảm sưng và đau.
- Nếu hạch lành tính do dị ứng, bạn cần tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, uống thuốc kháng dị ứng, kháng histamin, corticoid theo chỉ định của bác sĩ. Bạn cũng nên giữ vệ sinh, thay đổi quần áo, chăn ga gối nệm thường xuyên, sử dụng mỹ phẩm, hoá chất an toàn.
- Nếu hạch lành tính do bệnh lý huyết học, bạn cần điều trị bệnh gốc, bổ sung sắt, acid folic, vitamin B12, vitamin C, vitamin K theo chỉ định của bác sĩ. Bạn cũng nên ăn uống cân bằng, đa dạng, hạn chế rượu, bia, thuốc lá, cà phê, trà đen.
- Nếu hạch ác tính do bệnh lý ác tính, bạn cần điều trị ung thư bằng phương pháp phù hợp như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, miễn dịch trị, sinh học trị theo chỉ định của bác sĩ. Bạn cũng nên duy trì tinh thần lạc quan, tham gia các hoạt động giải trí, tập thể dục nhẹ nhàng, ăn chế độ bổ dưỡng, hỗ trợ chức năng gan, thận, tim, phổi.
Làm gì khi bị nổi hạch kéo dài nhiều ngày
Cách cải thiện tình trạng nổi hạch đơn giản tại nhà
Trước khi lo lắng bị hạch có sao không, điều cần làm là chuẩn bị sẵn tâm lý và hiểu biết để chủ động cải thiện. Nhiều người chưa biết bị hạch có phải mổ không và dễ tự suy diễn khiến tình trạng kéo dài. Việc chăm sóc đúng cách ngay từ đầu có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng và tránh những can thiệp không cần thiết.
- Giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh miệng, răng, họng, tai, mũi, da, vùng kín, vết thương. Rửa tay thường xuyên, sát khuẩn khi cần thiết.
- Tăng cường sức đề kháng, ăn uống cân bằng, đủ chất, uống nhiều nước, bổ sung vitamin và khoáng chất. Tránh ăn đồ ốc, hải sản, thịt động vật hoang dã, thực phẩm bẩn, nhiễm khuẩn.
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, động vật bệnh, môi trường ô nhiễm, hoá chất độc hại. Đeo khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ khi cần thiết. Tiêm phòng các bệnh truyền nhiễm như cúm, sởi, rubella, viêm gan, lao…
- Khám sức khỏe định kỳ, theo dõi sự thay đổi của hạch và các triệu chứng khác. Nếu có dấu hiệu bất thường, cần đi khám và xét nghiệm sớm để phát hiện và điều trị kịp thời.
- Tham gia các hoạt động thể thao, thư giãn, giải trí, giảm stress, ngủ đủ giấc, duy trì tinh thần lạc quan, tích cực.
>>> Tham khảo thêm: Ngáp nhiều có bị sao không và dấu hiệu sức khỏe tiềm ẩn
Lo lắng bị hạch có sao không là điều dễ hiểu, nhưng điều quan trọng là cần theo dõi kỹ biểu hiện và đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường. Đừng chủ quan với bất kỳ khối u nào trên cơ thể.
