Đồng dao Nu Na Nu Nống là một phần ký ức tuổi thơ quen thuộc với bao thế hệ trẻ em Việt Nam. Giai điệu vui nhộn, dễ nhớ cùng lối chơi đơn giản đã khiến bài đồng dao này trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong các trò chơi dân gian tập thể.
Lời bài đồng dao Nu Na Nu Nống
Lời bài hát Nu Na Nu Nống như sau:
Nu na nu nống
Đánh trống phất cờ
Mở cuộc thi đua
Chân ai sạch sẽ
Gót đỏ hồng hào
Không bẩn tí nào
Được vào đánh trống
Ngoài phiên bản phổ biến trên thì trò chơi dân gian Nu Na Nu Nống còn có nhiều dị bản khác gồm:
Dị bản 1:
Nu na nu nống
Cái cống nằm trong
Cái ong nằm ngoài
Củ khoai chấm mật
Phật ngồi Phật khóc
Con cóc nhảy ra
Con gà ú hụ
Bà mụ thổi xôi
Nhà tôi nấu chè
Tè he chân rụt.
Dị bản 2:
Nu na nu nống
Thằng cống cái cạc
Chân vàng chân bạc
Đá xỉa đá xoi
Đá đầu con voi
Đá chân thì rụt
Dị bản 3:
Nu na nu nống,
Cái cống càng cạng,
Đá rạng đôi bên,
Đá lên đá xuống,
Đá ruộng bồ câu,
Đá đầu con voi,
Đá xoi đá xỉa,
Đá nửa cành xung,
Đá ung trứng gà,
Đá ra đường cái,
Gặp gái giữa đường,
Gặp phường trống quân,
Có chân thì rụt.
Dị bản 4:
Trồng đậu trồng cà
Hòa hòe hoa khế
Khế ngọt khế chua
Cột đình cột chùa
Hai tay ông cột
Cây cam cây quýt
Cây mít cây hồng
Cây đa cây nhãn
Ai có chân, có tay thì rụt
Dị bản 5:
Nu na nu nống
Cái trống nằm trong
Con ong nằm ngoài
Củ khoai chấm mật
Phật ngồi Phật khóc
Con cóc nhảy ra
Con gà ú ụ
Bà mụ thổi xôi
Ông tôi nấu chè
Chè be chè bét
Cống rè cống rụt
Bụt thụt xuống lỗ
Bụt chẳng ăn xôi.
Dị bản 6:
Nu na nu nống
Cái trống nằm trong
Con ong nằm ngoài
Củ khoai chấm mật
Phật ngồi phật khóc
Con cóc nhảy ra
Con gà ú ụ
Nhà mụ thổi xôi
Nhà tôi nấu chè
Tay xòe tay thụt.
Cách chơi bài đồng dao Nu Na Nu Nống
Để chơi đồng dao Nu Na Nu Nống, nhóm trẻ (từ 3 đến 10 người hoặc hơn) sẽ ngồi cạnh nhau thành hàng ngang, duỗi thẳng hai chân ra phía trước. Các bé nắm tay nhau, đồng thời cùng hát theo lời bài đồng dao Nu Na Nu Nống với tiết tấu nhịp nhàng.
Khi hát, mỗi từ trong lời đồng dao Nu Na Nu Nống sẽ tương ứng với một nhịp tay đập nhẹ lên chân theo thứ tự lần lượt từ trái sang phải. Ví dụ:
- "Nu": đập nhẹ lên chân trái người đầu tiên
- "Na": đập lên chân phải người đó
- "Nu": tiếp tục đập chân trái người thứ hai
- "Nống": đập vào chân phải của người thứ hai
- "Đánh": đập vào chân trái người thứ ba
- "Trống": đập vào chân phải người thứ ba
… Và cứ tiếp tục theo nhịp điệu cho đến hết lời bài đồng dao Nu Na Nu Nống. Ai bị chạm đúng vào từ "trống" cuối cùng sẽ phải co chân lại. Khi cả hai chân đều bị loại (co lại), người đó sẽ dừng cuộc chơi. Vòng chơi mới sẽ bắt đầu từ vị trí vừa kết thúc.
Có hai cách xác định người thắng trong trò chơi này:
- Người còn lại cuối cùng với ít nhất một chân chưa bị loại là người chiến thắng.
- Hoặc trong vài biến thể, người đầu tiên co đủ cả hai chân cũng được coi là người thắng tùy vào luật chơi ban đầu.
Ý nghĩa bài đồng dao Nu Na Nu Nống
Không đơn thuần là một bài hát vui tai, ý nghĩa bài đồng dao Nu Na Nu Nống còn vượt xa yếu tố giải trí thông thường. Trò chơi này đóng vai trò tích cực trong việc phát triển kỹ năng và cảm xúc xã hội của trẻ:
- Phát triển giao tiếp và tương tác xã hội: Khi chơi đồng dao Nu Na Nu Nống, trẻ học được cách phối hợp, chờ lượt và tôn trọng người khác – những kỹ năng quan trọng trong giao tiếp hằng ngày.
- Vận động nhẹ nhàng và phát triển thể chất: Các động tác tay đập nhịp theo lời đồng dao Nu Na Nu Nống giúp trẻ rèn luyện phản xạ, cảm nhận nhịp điệu và sự nhanh nhẹn.
- Tăng cường trí nhớ và ngôn ngữ: Trẻ cần học thuộc lời bài đồng dao Nu Na Nu Nống, ghi nhớ trình tự động tác và phát âm đúng theo nhịp điệu – từ đó cải thiện kỹ năng ngôn ngữ và trí nhớ.
Với tất cả những giá trị trên, bài đồng dao Nu Na Nu Nống không chỉ đơn giản là một trò chơi dân gian, mà còn là một công cụ giáo dục toàn diện, mang tính nhân văn sâu sắc, giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ một cách tự nhiên và vui vẻ.
Dù thời gian trôi qua và trò chơi hiện đại ngày càng phát triển, đồng dao Nu Na Nu Nống vẫn giữ được giá trị văn hóa truyền thống. Hãy cùng lưu giữ và truyền lại những bài hát dân gian ý nghĩa như thế để nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ Việt.