Ái kỷ là gì mà khiến nhiều người quan tâm và tranh cãi? Trong xã hội hiện đại, khi ranh giới giữa yêu bản thân và tự phụ ngày càng mong manh, ái kỷ trở thành một khái niệm tâm lý đáng chú ý. Không chỉ đơn thuần là sự tự tin quá mức, ái kỷ còn có thể là một dạng rối loạn ảnh hưởng lớn đến các mối quan hệ và đời sống tinh thần. Cùng khám phá rõ hơn qua bài viết này.
Ái kỷ là gì? Đây là một khái niệm trong tâm lý học dùng để chỉ hiện tượng một người có mức độ yêu bản thân một cách quá đà. Từ “ái kỷ” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “narcissus” – câu chuyện thần thoại về chàng trai si mê chính hình bóng mình trong gương nước. Trong cuộc sống hiện đại, thuật ngữ này thường được dùng để chỉ những người luôn đề cao bản thân, thích được tôn thờ và ngưỡng mộ, nhưng lại thiếu sự đồng cảm với người khác.
Ái kỷ không đơn giản chỉ là yêu bản thân – điều vốn cần thiết để duy trì sự tự tin và lòng tự trọng. Khi vượt quá giới hạn, ái kỷ có thể trở thành rào cản trong các mối quan hệ xã hội và gây ra nhiều hệ lụy trong cuộc sống cá nhân lẫn công việc. Đây cũng là khởi đầu cho một rối loạn tâm lý được gọi là rối loạn nhân cách ái kỷ.
Người ái kỷ là gì? Đó là những người luôn cho rằng bản thân vượt trội hơn người khác, mong muốn được công nhận, tán dương, và thường xuyên tập trung sự chú ý vào chính mình. Họ không chỉ có lòng tự tôn cao mà còn kèm theo thái độ khinh thường, xem nhẹ cảm xúc, quan điểm hay sự thành công của người khác.
Một số biểu hiện thường thấy ở người ái kỷ:
Tự tôn quá mức: Luôn cho rằng mình đặc biệt, xuất sắc và chỉ người “xứng tầm” mới hiểu được họ.
Mong muốn được khen ngợi: Họ thường xuyên tìm kiếm sự chú ý, thích được người khác ngưỡng mộ không ngừng.
Thiếu sự đồng cảm: Họ không hoặc rất ít khi quan tâm đến cảm xúc và trải nghiệm của người khác.
Thao túng và bóc lột người khác: Dễ dàng lợi dụng người khác để phục vụ lợi ích cá nhân.
Nhạy cảm với chỉ trích: Khi bị chê bai, dù nhẹ, họ có thể phản ứng mạnh mẽ, tức giận hoặc trở nên lạnh lùng.
Thể hiện bản thân thái quá: Luôn muốn làm trung tâm của mọi cuộc trò chuyện, thường kể chuyện về mình như thể mình là người hùng.
Nếu bạn từng gặp một người không ngừng nói về thành tích của họ, luôn muốn là người nổi bật nhất trong mọi hoàn cảnh và coi thường cảm xúc của người khác, rất có thể bạn đang tiếp xúc với một người ái kỷ.
Bệnh ái kỷ là gì? Đây là một dạng rối loạn nhân cách, cụ thể là rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder). Người mắc rối loạn này thường có cảm giác tự cao, coi mình là trung tâm vũ trụ và cần được ngưỡng mộ một cách thường xuyên.
Tuy nhiên, phía sau lớp vỏ tự tin thái quá ấy là một cái tôi mong manh, dễ bị tổn thương và thường phản ứng tiêu cực với chỉ trích hoặc thất bại. Không giống như những người tự tin bình thường, người mắc bệnh ái kỷ thường không thể chấp nhận rằng mình có thể sai hoặc yếu kém.
Di truyền học: Một số nghiên cứu chỉ ra yếu tố di truyền có thể góp phần hình thành tính cách ái kỷ.
Môi trường gia đình: Những đứa trẻ được nuôi dạy trong môi trường gia đình thiếu ổn định, hoặc được nuông chiều quá mức, ca tụng thái quá, dễ phát triển xu hướng ái kỷ.
Ảnh hưởng từ xã hội: Mạng xã hội, truyền thông hiện đại khiến nhiều người rơi vào cái bẫy của sự tán thưởng ảo, từ đó dẫn đến thái độ yêu bản thân thái quá.
Cá nhân: Người mắc bệnh ái kỷ thường gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ lâu dài vì họ chỉ quan tâm đến bản thân.
Gia đình: Họ dễ gây ra mâu thuẫn với vợ/chồng, con cái, do thiếu sự thấu cảm và luôn cho rằng mình đúng.
Công việc: Thường không hợp tác, hay cạnh tranh, ít có tinh thần làm việc nhóm, dễ xung đột với đồng nghiệp.
Việc nhận diện sớm các dấu hiệu và hiểu được bệnh ái kỷ là gì sẽ giúp ích rất nhiều trong việc tìm cách hỗ trợ và xử lý các tình huống liên quan đến người mắc rối loạn này.
Ái kỷ là bệnh gì? Đây là một trong những dạng rối loạn tâm lý thuộc nhóm rối loạn nhân cách. Trong y học tâm thần, nó được chẩn đoán dựa trên các tiêu chí cụ thể như: cảm giác tự cao quá mức, thiếu đồng cảm, có hành vi thao túng, và mong muốn được ngưỡng mộ cực độ.
Người mắc bệnh ái kỷ thường không tự nhận ra vấn đề của mình, và điều này khiến việc điều trị trở nên khó khăn. Tuy nhiên, khi có động lực thay đổi – chẳng hạn như khi bị cô lập xã hội, mất việc làm hoặc rạn nứt tình cảm – họ có thể bắt đầu chấp nhận điều trị.
Phương pháp điều trị bao gồm:
Việc điều trị không thể diễn ra trong ngày một ngày hai, nhưng nếu kiên trì và có sự hỗ trợ đúng cách, người mắc bệnh ái kỷ có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ xung quanh.
Sau khi hiểu rõ ái kỷ là gì, ta nhận thấy đây không chỉ là một tính cách mà còn có thể là biểu hiện của một rối loạn tâm lý. Việc nhận diện và đối mặt với ái kỷ đúng cách sẽ giúp mỗi người cải thiện bản thân, xây dựng các mối quan hệ lành mạnh hơn. Hãy phân biệt giữa yêu thương bản thân và ái kỷ cực đoan để sống hài hòa trong xã hội đầy kết nối ngày nay.
Address: Lô E1 - 12 Khu Dân Cư Xuyên Á, Xã Mỹ Hạnh Nam, Huyện Đức Hoà, Long An
Phone: 0945949382
E-Mail: contact@erci.edu.vn